Ünye Fen Adamları Derneğine Başvurun

Son zamanlarda elektrik dağıtım şirketleri tarafından tüketici ve abonelerden alınan KAYIP-KAÇAK BEDELİ’nin de dosya masrafı gibi iade edilip edilemeyeceği yönünde çeşitli yayın kuruluşları tarafından yayınlanan haberler sonrası,  enerji temini iletimi dağıtımı v.b. üzerine teknik eğitim almış bir kişi ve enerji sektöründe iş faaliyeti gösteren bir işletmeci olarak gerek derneğimiz olarak gerekse şahsıma çok soru gelmesi üzerine, genel bir yazı yazma ihtiyacı hissettim:

Değerli basın ve kamuoyu;

Bilindiği üzere Yargıtay’ın Hukuk Genel Kurulu 21 Mayıs 2014 tarihli 2013/7-2454 E. 2014/679 K. sayılı kararında dağıtım kuruluşlarının, enerji iletiminde oluşan kayıp bedeli, başka kullanıcıların hırsızladığı (yani çaldığı) enerji bedelinin kurallara uyan abonelerden alınamayacağı bunun hakkaniyete uygun olmadığını açık ve sarih bir dille hükmetmiştir.

Ayrıca EPDK’nın da yetkisinin 1 kW enerjiye tekabül edecek rakamı belirleme yetkisi olduğunu, yetkisini aşarak kayıp-kaçak bedeli ile ilgili karar veremeyeceğini de (enerji fiyatları konusunda sınırsız bir yetkisi olmadığını) son derece net bir dille açıklamıştır.

Ancak Tüketicilerin bu bedelleri geri alması söylendiği gibi kolay değil. Tüketicilerin ikinci kez mağduriyet yaşamamaları için; Tüketicilerin bu konuda yargı yoluna başvurmadan ya da dolandırıcıların tuzağına düşmeden önce iyi düşünmesi gerekiyor. Kayıp kaçak bedeli ile ilgili Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 17 Aralık’taki kararının Sadece o dosya için hüküm ifade edeceğini düşünecek olursak ki ihtimaller dahilindedir. Davayı kaybedebilirsiniz de… Kaybedildiğinde ise karşı tarafın avukatlık ve bilirkişi ücreti ile tebligat giderleri tüketiciye yüklenecektir. Hemşehrilerimizin mağdur olmamaları için yapılması gerekenler hakkında bilgi edinmek ve dilekçe temin etmek için        0543 6271407 nolu telefonla Ünye Fen Adamları Derneği Başkanı Musa Kıranlı ile iletişim kurabilir,  derneğimize gelerek temin edebilirler.

Bilgi kirliliği yaşanıyor… Kayıp kaçak bedelinin tüketiciye iadesi mevcut şartlarda hiç de kolay değil. Dolandırıcılar, banka masraflarında olduğu gibi elektrikteki kayıp Kaçak bedelinin kısa sürede iadesini sağlayacakları vaadiyle vatandaşlara 90-200 liraya boş dilekçe örnekleri satıyor.

Derneğimizce Genel olarak yapılan teknik hesaplamalarda bir abonenin ortalama 100 lira tutarındaki faturada 10 – 11 lira kayıp kaçak bedeli bulunduğunu ve bunun yılda 120 lira, 10 yılda bugünün parasıyla 1.200 lira yapacağını, dağıtım şirketleri de bu parayı EPDK’ya devretmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 21.05.2014 tarihinde vermiş olduğu kararda; “Elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerini kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleriyle bağdaşmamaktadır.” Denilmekte olup “EPDK’ya elektrik fiyatını belirleme konusunda sınırsız yetki ve görev verilmediği, elektrik kaybını önleme, hırsızlıkları engelleme, hırsızı takip edip bedeli ondan tahsil etme görevi olduğu” hatırlatılmıştır.

Yargıtay’ın kayıp-kaçak bedelinin aboneye iade edilmesi kararına rağmen hükümet yetkililerinden vatandaşlarımızın yaşadığı bu mağduriyetin giderilmesi beklenirken aksine eğer duyumlarımız doğru ise Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın kayıp-kaçak bedelini kalıcı hale getirmek için kanun çıkarılacağı açıklaması yapması anlaşılır değil, tüketicilere göre bu haksızlıktır.

Değerli yurttaşlar; Tüm bunların ötesinde aşağıdaki cümlelerle de bu konuda tartışmaya mahal bırakmayacak şekilde kayıp kaçak bedeli konusu zannımca artık netliğe kavuşmuştur:

Elektrik enerjisinin nakli esnasında meydana gelen kayıp ile başka kişiler tarafından hırsızlanmak suretiyle kullanılan elektrik bedellerinin, kurallara uyan abonelerden tahsili yoluna gitmek hukuk devleti ve adalet düşünceleri ile bağdaşmamaktadır.

Ünye Fen Adamları Derneği olarak sözümüz o dur ki;  Bu hal, parasını her halükarda tahsil eden Kurum’un çağın teknik gelişmelerine ayak uydurmasına engel olur, yani enerji iletim dağıtım kurumu kendi teknik alt ve üst yapısını yenileme ihtiyacı duymayacağı gibi; elektriği hırsızlamak suretiyle kullanan kişilere karşı önlem alma ve takip etmek için gerekli girişimlerde de bulunmasını engeller. Oysa ki, elektrik kaybını önleme ve hırsızlıkları engelleme veya hırsızı takip edip, bedeli ondan tahsil etme görevi de bizzat enerjinin sahibi bulunan kuruluşa aittir.

Karara konu uyuşmazlık olsa da konu ile ilgili HGK (Hukuk Genel Kurul) kararı bulunduğundan artık faturasını düzgün ödemekte olan ve kullandığı miktarı ödeyen abonenin başkalarının çaldığı veya şirketin kendi teknik imkansızlıklarından kaynaklanan kayıp kaçak bedellerini ödemeyeceği tartışmasız hale gelmiş bulunmaktadır.

Tüm yukarıda açıklamaya çalıştığım nedenlerden dolayı çıkan sonuç ise her ne kadar bazı tüketici hakem heyetleri internet sitelerinde bu konuya ilişkin başvuru yapılmaması gerektiğini belirtseler de bu HGK kararına istinaden kayıp kaçak bedellerinin tahsil edilmesinin hukuka aykırı olduğu ve tüketicilerce talep edilebileceği gün gibi aşikâr hale gelmiştir. Buna rağmen teknik ve hukuki destek almadan yapılan başvurularda yanlış talepler yüzünden tüketicilerin de hak kayıplarına uğradığını, haklı iken haksız konuma düşebileceklerini belirtmek isterim.

YUKARIDA YAZILANLARI OKUYARAK;  DANIŞMADAN TEKNİK BİLGİ ve DESTEK ALMADAN HAKEM HEYETLERİNE/MAHKEMELERİNE BAŞVURMAMANIZ, KONU İLE İLGİLİ MUTLAKA HUKUKİ DESTEK ALMANIZ TAVSİYE OLUNUR.  Bu ve benzer enerji konularında Derneğimiz olarak hemşehrilerimizin hizmetindeyiz.

Abonelerin faturalarındaki kayıp-kaçak bedelini geri alabilmesi için öncelikle ilgili dağıtım şirketinden geçmiş 10 yıllık tutarı öğrenmeleri gerekiyor.

Aboneler faturada ödediği tutarı belgeledikten sonra 2 bin lira altı alacaklar için Tüketici Hakları Hakem Heyeti’ne başvuracak. Üstü tutar için mahkemelere gidilecek. Yeni bir kanun çıksa bile geçmiş 10 yıllık alacakları ortadan kaldırmıyor.

DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN KESTİĞİ KAYIP-KAÇAK BEDELLERİNİ GERİ ALABİLMEK İÇİN ELEKTRİK ŞİRKETİ ABONELERİ, ŞİRKET TARAFINDAN YETERLİ BİLGİ VERİLMEMEKTE VE BELGE VERİLMEMEKTEDİR. Hemşehrilerimiz ilgili kuruma dilekçe ile başvurarak ilgili dilekçe tarih ve sayısını almaları gerekmektedir.

Yasalar gereği Tüketici olan vatandaşın faturalara yansıtılan kayıp-kaçak bedelinin hangi miktarda olduğunun apaçık denetlenebilmesi ve hangi hizmetin karşılığında ne bedel ödediğini bilmesi, yani şeffaflık hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarındandır.

Kayıp-kaçak tutarlarını öğrenmek isteyen aboneler, ulusal yayınlarda gördüğümüz üzere dağıtım şirketlerinde uzun kuyruklar oluşturuyor. Ancak aboneler, Bilgi Edinme Kanunu kapsamında internet üzerinden de kayıp-kaçak tutarlarını öğrenebilirler. Ancak yasa gereği abonelerin kayıp-kaçak tutarlarını öğrenmeleri için elektrik faturalarının kendi adına olması gerekiyor.

Enerji Yönetimi’nden bir kaynak, elektrik abonelerinin gereksiz yere kuyrukta beklememeleri için Bilgi Edinme Kanunu’ndan yaralanabilecekleri bilgisini verdi. Nedeni, kısa bir süre öncesine kadar elektrik dağıtım şirketleri kamu kuruluşu olan Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ’ye (TEDAŞ) bağlı hizmet veriyordu. Şirketlerin bütün fatura bilgileri de TEDAŞ sisteminde mevcut. Ancak TEDAŞ’a göre, dağıtım şirketleri özelleştirme kapsamında devredildiğinden başvurular ilgili şirket veya EPDK’ya yapılacak. Bu da gösteriyor ki kamu kuruluşları kayıp-kaçak konusuna girmek istemiyor.

Elektrik aboneleri, Bilgi Edinme Kanunu kapsamında www.tedas.gov.tr internet adresi üzerinden ad, soyad, TC kimlik No ve abone No’ları ile başvuru yaparak geçmiş döneme ilişkin kayıp-kaçak bedellerini öğrenebilir. Yasa gereği Bilgi Edinme başvurularının 15 gün içinde cevaplanması gerekiyor.

Sonuç olarak olması yapılması gereken; Hükümet yetkilileri, EPDK veya ilgili Enerji Yönetimi’nin yapması gereken iş, ivedi olarak yasal bir düzenleme yaparak bu karmaşaya son vermeli,36,8 milyon abonenin kayıp-kaçak bedelinin iadesini kolaylaştırmak olmalı.

Kalıcı çözüm olarak, tüketicilerin sorumlu olmadığı ve kullanmadığı elektrikten alınan kayıp-kaçak bedellerinin Yargıtay Hukuk Genel Kurul kararı gereğince tüketicilere geri ödenmesi ve hiçbir şekilde tüketicilere yansıtılmaması konusunda hükümetin, Enerji Bakanlığının ve EPDK’nın gereğini yapması gerekmekte olup daha öncesinde de benzer bir konu olan elektrik sayaçlarının değişiminde alınan ücretlerin iptal edilmesi gibi, vatandaşın etkisi dışında olan, direk dağıtım kuruluşlarına bağlı olan enerji iletimi, naklindeki kayıp bedelin aboneden alınması iptali ve geri iadesi ile 36,8 milyon vatandaşımızın mağduriyeti giderilmelidir.

Musa KIRANLI (Mekanik-Elektrik-Elektronik Teknikeri)

Ünye Fen Adamları Derneği Başkanı

Türkiye Teknikerler Birliği ORDU İl Temsilcisi