Zirai Dona Karşı Alınacak Tedbirler

Kamuoyunun haber almasında önemli ve vazgeçilmez olan, ilimiz ilçemiz bazında faaliyet gösteren basın mensuplarına ve çalışanlarına teşekkür ediyor, daha özgür, güvenli ve verimli çalışma ortamı diliyorum.

 Basından aldığımız edindiğimiz bilgiye göre; Metroloji Müdürlüğü 10. Bölge müdürlüğü tarafından 23 Mart pazartesi sabahı sahil bandında hafif olmak üzere iç ve yüksek kesimlerde ise orta şiddette zirai don olabileceği haberlerine istinaden,  çiftçimizi, vatandaşlarımızı olası “zırai don” olayına karşı oluşabilecek zararlarını en aza indirgemek amaçlı Ünye Fen Adamları Derneği ve Türkiye Teknikerler Birliği Ordu İl Temsilciliği olarak Tarım ve Zıraat alanında Teknik Eğitim almış Yüksek Okul Mezunu “zıraat teknikeri” arkadaşlarımızdan oluşan çalışma ekibimizin yaptığı araştırmalar sonrasında doğal ve kültürel olarak yapılması gerekenler hakkında siz değerli üreticilerimizle paylaşmanın faydalı olacağını düşündük.

 Bitkilerin yetişme ortamındaki atmosfer sıcaklığının 0 derecenin altına düşmesi ile don olayı meydana gelmektedir.

 Fındık Karadeniz Bölgesi’nin geleneksel bir ürünüdür ve ekonomik anlamda tarımı yapılmaktadır. Bazı yıllarda meydana gelen olumsuz iklim koşulları ve düşük sıcaklıklar nedeniyle verim düşmektedir.

Kültürel önlemler ile bitkilerde meydana gelebilecek don zararı önlenebilir ya da azaltılabilir.

Öncelikle bilinmelidir ki;  Fındık Bahçelerinizi Zirai Dondan doğal yöntemler önleyebileceği ancak gerçek önlemenin sadece Devlet Destekli zamanında yapılacak olan Tarım Sigortası olduğu unutulmamalıdır.

 ​Bitkilerin yetişme ortamındaki atmosfer sıcaklığının 0 derecenin altına düşmesine don olayı denmektedir. Fındık bitkisinin gövdesi -20 dereceden, yan dalcıkları -15 dereceden itibaren zarar görmeye başlar. Erkek çiçekler ise açtıkları yani fenerlerime tabir edilen döneminde -5, anterler içerisinde ise -8 derecede zarar görmeye başlar. Karanfil olarak adlandırılan dişi çiçekler ise yine -8 dereceden itibaren zarar görmeye başlamaktadır. Karanfillerin sap oluşturmaya, tomurcukların kabarmaya başladığı dönemde ise -2 dereceden itibaren zararlanmalar başlamaktadır. Hasar oranı donun şiddeti ve süresine bağlı olarak değişmektedir.

 İlimizde 2014 yılı Mart ayında meydana gelen zirai don, fındık ürününde büyük oranda kayıplara neden olmuştur. Son yıllarda meydana gelen iklim değişiklikleri nedeniyle kış aylarında sıcaklıklar yüksek seyretmektedir. Yüksek seyreden bu sıcaklıklar diğer bitkilerde olduğu gibi fındıkta da bitkinin erken uyanmasına neden olmaktadır. Erken uyanan bitki ise soğuklara karşı hassas hale gelmekte ve ilkbaharda meydana gelebilecek olan donlardan büyük oranda zarar görmektedir. Böylece üreticilerimizin yıl boyunca yaptığı tüm emek ve masrafları bir anda heba olabilmektedir. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da kış aylarında yüksek seyreden sıcaklıklar nedeniyle fındık bitkisinde erken uyanmalar başlamıştır.

 Bitkileri soğuk zararından tamamen koruyan ve ilgili bakanlıkça da ruhsat verilen herhangi bir ürün bulunmamaktadır. Ancak bitkinin dona dayanımını arttıran potasyumlu gübreler bulunmaktadır. Bu gübreler ise yapılacak olan toprak ve yaprak tahlilleri sonucuna göre uygun zaman ve dozda kullanıldığında etkili olmaktadır. Yine bitkinin geç uyanmasını sağlayan bitki gelişim düzenleyiciler bulunmaktadır. Fakat bunlar donun etkisini tamamen yok etmeyip donun şiddetini bir miktar azaltabilmektedirler.

Metrolojiden yapılan uyarıyla 23 Mart 2015 günü yaşanılacak olan don olayından zarar görmemeniz için; Fındığımızı don zararından korumak için yapılması gerekenler;

1-) Bahçenin değişik yerlerinde özellikle de rüzgarın geldiği yönde bol duman veren sap, saman, kuru ot, fındık zurufu, paçavra gibi maddeler  gece 23.00 den itibaren yakılarak bitkilerin ve arazi yüzeyinin duman içinde kalması sağlanır.

2-) Yağmurlama sulama sistemiyle sulama yapılır. Su donarken çevresine ısı vererek toprak yüzeyinde sıcaklığın düşmesini önler.

3-) Don olacağı beklenen gecelerden önce bahçeler sulanır. Toprağın üzeri hasır, plastik örtü malzemeleri ile örtülerek ısı kaybı önlenebilir.

4-) Bazı kimyasal maddeler kullanılarak sisleme yapılabilir. Havaya su buharı püskürtülerek nem oranı artırılır.

5-) Bahçenin uygun yerlerine konulacak vantilatör ile hava sirkülasyonu sağlanarak soğuk havanın birikmesi önlenebilir.

6-) Bahçenin uygun yerlerinde odun, kömür, lastik vb. yakarak ısıtma yapılabilir.

7-) Rakımın yüksek olduğu alanlarda çakıldak gibi geç uyanan fındık çeşitleri ile bahçe tesis edilmelidir. 😎 Bitkinin soğuğa hassasiyetini arttıracak olan fazla azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır.

9-) Bitkilerin yıllık bakımının zamanında ve doğru şekilde yapılması dona dayanıklılığını artırmaktadır.

 Tüm bu uygulamalar, meydana gelebilecek olan donun bitki ve meyve üzerindeki şiddetini bir miktar azaltacak olup kesin çözüm tarım sigortası yaptırmaktır.

 Çiftçilerimizin yukarıda saydığımız önlemleri almaları ile FINDIK BAHÇELERİNİ ZİRAİ DONDAN KORUMAK İÇİN, DON OLACAĞI BEKLENEN GECELERDEN ÖNCE BAHÇELER SULANARAK VE BOL DUMAN VEREN MADDELER YAKILARAK ÖNLEM ALINABİLECEĞİNİ en önemlisi de Devletimizce desteklenen Tarım Sigortası ile ürünlerini zamanında sigortalatmaları menfaatlerine olacaktır.

Bu duygu ve düşüncelerimizle; Tüm üreticilerimize afetlerden uzak, bol kazançlar, bereketli ürünler dileriz.

Musa KIRANLI

Teknikerler Birliği Ordu İl Temsilcisi

Ünye Fen Adamları Derneği Başkanı